El lugar para el recuerdo/ Het plek voor de herinnering

Por años me he preguntado con cuáles de los recuerdos me quiero quedar y cómo quiero recordarlos. Por ratos el dolor ha nublado la perspectiva de muchas alegrías y los buenos recuerdos, de cotidianidades que hacen la vida sencilla. En el inventario de la vida me quedo con todas esas cosas pero sin duda en busca de un balance. El dolor y la pérdida marcan, son parte del querer y son lecturas arduas sobre la vida, de las cuales he aprendido. La cotidianidad -llena de alegrías y tristezas, peleas y abrazos, comidas y hambres compartidas, banalidades y triunfos- también se suma a mi altar de los recuerdos, a la memoria que quiero construir, a la memoria que propongo. Por estos días mis hermanos cumplirían años, se harían un poquito más viejos. Pero no, no es así. Lo que sí es cierto es que celebro su memoria, y la comparto para no quedármela adentro de mí, para contar que existieron, para decir que la vida es frágil, para decir que aún tenemos mucho que aprender de los conflictos y la paz, para compartir esta herencia de palabras y vivencias, para crear un lugar para el recuerdo.

Jarenlang heb ik me afgevraagd welke herinneringen ik wil houden en hoe ik ze wil onthouden. In sommige periodes heeft de pijn de vreugde, de goede herinneringen, het simpele dagelijkse leven vertroebeld. In de inventaris van het leven nemen ik alles mee, op zoek naar balans. Pijn en verlies tekenen, ze maken deel uit van liefde en ze zijn een intense lezingen over het leven. Het dagelijks leven -vol met vreugde en verdriet, gevechten en knuffels, gezamenlijke maaltijden en honger, banaliteiten en successen- voeg ik toe aan mijn altaar van herinneringen, aan de geschiedenis die ik wil opbouwen, aan het verhaal dat ik voorstel. Rond deze dagen zouden mijn zus en mijn broer jarig zijn, ze zouden weer een beetje ouder zijn geworden. Maar nee, het is niet zo. Wat wel waar is dat ik hun herinnering kan vieren, en ik deel het hier om het niet bij mij alleen te houden, om te vertellen dat ze bestonden, om te zeggen dat het leven kwetsbaar is, en dat we heel veel moeten leren over conflicten en vrede, om dit erfgoed van woorden en ervaringen te delen, om een plek voor de geschiedenis te creëren.

Camilo Minero: 100 años de girasoles, sobre el exilio y cárcel NL/ES

Lidice Michelle Melara Minero

Por su posición política, Camilo Minero tuvo que vivir en el exilio en varias ocasiones y estuvo en la cárcel. En 1960 fue a la celebración del segundo año de la revolución Cubana, a la cual Camilo fue invitado, en dicha invitación había influido el poeta Roque Dalton con quién había establecido amistad. Camilo cuenta que para poder asistir a este viaje Dalton le compró tres cuadros (Ver entrevista Solís, 1998, pág. 49). En ese viaje Camilo compartió con los poetas Nicolás Guillen y Pablo Neruda, además de conocer a Fidel Castro, Raúl Castro y Camilo Cienfuegos.  La visita de Camilo a Cuba no pasó desapercibida para el gobierno de turno en El Salvador. De inmediato perdió su trabajo, y en 1961 estaba preso acusado de ser comunista. El gobierno lo exilió para Nicaragua. Después de un año de exilió regresó a El Salvador. Sin embargo su afiliación política se mantuvo, y en 1962 salió para Moscú vía la Habana, Cuba, acompañado nuevamente de Roque Dalton. Acá esta foto cortesía del Museo de la Palabra y la Imagen (MUPI) que hemos mostrado antes, una fotos que es una referencia de su afiliación, de su posición, de los costos que tenía por aquel entonces posicionarse a un lado, el lado izquierdo de la balanza política.

Vanwege zijn politieke positie, Camilo Minero moest een aantal keren in zijn leven in ballingschap wonen en hij moest ook een aantal keren verblijven in de gevangenis. In 1960 ging hij naar de viering van het tweede jaar van de Cubaanse revolutie die uitnodiging had te maken met de dichter Roque Dalton met wie Camilo vriendschap had. Camilo kon deze reis maken omdat Dalton drie schilderijen van Camilo kocht (zie interview Solis, 1998, blz. 49). Op die reis kon Camilo delen met de dichters Nicolás Guillen en Pablo Neruda, hij ontmoette ook Fidel Castro, Raúl Castro en Camilo Cienfuegos. De bezoek van Camilo aan Cuba werd niet zonder gevolgen door de salvadoraanse regering ontvangen. Hij verloor meteen zijn baan. En in 1961 ging hij naar de gevangenis beschuldigd als communist. De overheid verbande hem naar Nicaragua. Na een jaar van ballingschap keerde hij terug naar El Salvador. Maar zijn politieke betrokkenheid bleef, en in 1962 ging hij naar Moskou via Havana, Cuba, alweer met Roque Dalton. Hier een foto van het Museum van het Woord en Beeld (MUPI) die we eerder hebben laten zien, een foto die is een referentie is van zijn aansluiting, van zijn positie, van de kosten die op dat moment had positie nemen aan een zijde, de linkerzijde van de weegschaal.